Circulaire economie biedt baanbrekende oplossingen

Covestro, een spin-off van Bayer, is een Duits internationaal materialenbedrijf dat verschillende grondstoffen produceert op basis van polyurethaan en polycarbonaat. De producten omvatten isocyanaten en polyolen voor cellulaire schuimen, thermoplastische polyurethaan- en polycarbonaatpellets, evenals additieven op basis van polyurethaan die worden gebruikt bij de samenstelling van coatings, kleefstoffen etc. Het product van Covestro dient dus als grondstof voor de productie van een eindproduct.

Het hele businessmodel bestaat uit 4 pijlers en is klaar voor de toekomst:

1. Hernieuwbare energie gebruiken
   Zo heeft Covestro in Antwerpen recent een contract met Engie afgesloten waarbij het bedrijf sinds 1 april 2021 maar liefst 45% van de energiebehoeften van zijn productiesite betrekt uit Vlaamse onshore windparken.
2. Alternatieve grondstoffen gebruiken
   De chemische sector is nog verknocht aan fossiele brandstoffen, maar ook daar wil Covestro mee breken. Hoe? Door alternatieve grondstoffen te gebruiken. Covestro kijkt hiervoor naar biogebaseerde en gerecycleerde grondstoffen, maar ook naar CO2 als grondstof. Zo produceert het bedrijf in Duitsland al enkele jaren polyolen (een tussenproduct voor polyurethaan-schuimen voor bijvoorbeeld matrassen) op basis van CO2 en meerde in Antwerpen recent het eerste schip aan met biobenzeen, een chemische grondstof gemaakt uit planten en gerecycleerde oliën en vetten.
3. Innovatieve Recyclagetechnologieën
   Kunststoffen worden al langere mechanisch gerecycleerd (lees: vermalen, gesmolten en zo tot nieuwe producten omgevormd). Dit proces is echter niet oneindig, vaak levert deze vorm van recyclage kunststof van een lagere kwaliteit op. Dat is niet het geval bij chemische recyclage, een innovatieve recyclagemethode waarbij kunststoffen via een chemisch proces teruggebracht worden tot hun basismoleculen. Zo startte Covestro in Duitsland recent een pilootinstallatie op waarbij matrassen terug gerecycleerd kunnen worden naar de originele chemische vloeistoffen waaruit ze zijn gemaakt. Het Technology Center in Antwerpen bestudeert dan weer hoe behuizing van tv- en pc-schermen terug herleid kan worden naar hun basismoleculen.
4. Nieuwe, waardecreërende Partnerships opzetten
   Open innovatie die leidt tot een circulaire economie kan alleen maar worden bereikt op basis van een transparante samenwerking tussen verschillende partijen. Covestro luistert nauwgezet naar de vragen die hun partners en afnemers hebben.

Onze producten bieden oplossingen voor de wereldwijde megatrends, zoals elektromobiliteit, energiebesparing, hernieuwbare energie, urbanisatie. Daar zijn onze toepassingen eindeloos. Bijvoorbeeld, onze producten voor polyurethaan-hardschuim die worden toegepast in woningisolatie. Daar hebben we al tal van duurzame oplossingen ontwikkeld. Dit zijn oplossingen waar onze partners naar vragen. 

Maar Covestro stopt niet bij een ecologische verantwoorde productie. Het bedrijf wil de groene ketting verder doortrekken. “Onze ambitie om volledig circulair te worden, gaat verder dan het nastreven van CO2- neutraliteit. We willen ook afstappen van fossiele grondstoffen en ervoor zorgen dat onze producten duurzaam worden gerecycleerd door ze terug te herleiden tot hun grondstoffen, die dan gewoon opnieuw kunnen geïntroduceerd worden in het productieproces.”

Klinkt logisch, maar is dit zo vanzelfsprekend? Eigenlijk niet. Deze werking vraagt een businessmodel dat zich baseert op dit ideaal. Bedrijven met een langetermijnvisie kunnen niet om circulair handelen heen. Het zal een evidentie worden. Niet alleen omdat bepaalde grondstoffen een limiet aan ontginning kennen, maar ook omdat de wetgeving dit op een zeker moment zal eisen van een producent. Neem de stappen naar een circulaire economie vandaag al.

Indaver staat voor Industriële afvalverwerking. Het startte 35 jaar geleden bij de nood aan het verwerken van gevaarlijke afvalstoffen. De overheid en vooruitstrevende ingenieurs, waaronder experten van Bayer, erkenden de nood om duurzaam om te gaan met de vervuiling die gepaard ging met lozing van gevaarlijke afvalstoffen. Vandaag is Indaver zowel voor de industrie als de overheid een betrouwbare partner voor ecologisch en economisch verantwoord afvalbeheer.

“Circulaire economie is vooral financieel interessant”, zegt Paul.

Van crisisaanpak tot duurzaam icoon

Indaver heeft een historische en continue focus op duurzaamheid. Het bedrijf streeft ernaar om de geïntegreerde impact van emissies en gebruik van energie in processen te verminderen. Meer energie halen uit afvalinstallaties en ze op een slimmere manier gebruiken, is een belangrijke doelstelling van de afvalverwerker. Ook het vergroten van afvalinzameling en de terugwinning van materialen zijn prioriteit. Alle activiteiten zijn gericht op een schonere en meer circulaire economie.

In sommige gevallen schrikken ondernemers bij een voorstel om duurzamer te ondernemen. Instant associëren ze duurzaam ondernemen met een hoog kostenplaatje. Maar is dat wel zo? “Grondstoffen hergebruiken is niet alleen minder uitputtend voor het klimaat, het is ook voordeliger om gerecycleerd materiaal te gebruiken. Economie staat dus niet haaks op ecologie”, vertelt Paul.

Waarom doet niet iedereen aan circulaire economie? Da’s een logische vraag, toch? Een netwerk uitbouwen om de vinger aan de pols te houden bij relevante producties ligt aan de basis van circulair handelen. De één zijn dood is een ander zijn brood. Maar dan moeten ondernemers onderling een duidelijk oog hebben op het aanbod in de markt. Die hubs met transparante uitwisselingen van chemische productieprocessen vinden niet in grote aantallen plaats. In de haven van Antwerpen meer en meer, maar ook daar is nog veel vooruitgang te boeken.

Stoom is nuttig in veel productieprocessen, maar waar haal je die? Ecluse is een netwerk van pijpleidingen om stoom van producent naar aanvrager te brengen. De eerste partij wekt stoom op zonder nood aan dit bijproduct. De tweede partij heeft nood aan stoom om zijn productie draaiend te houden. Een samenwerking is in dit geval voordeliger dan stoom aan te kopen of zelf op te wekken.

Dit netwerk is toegankelijk voor alle bedrijven die willen intekenen op deze circulaire methodiek van stoom uitwisselen.

De stem van de eindconsument klinkt alsmaar luider. Is mijn product wel duurzaam? Hoe moeten we het recycleren? Als ondernemer of producent haal je zowel voordelen op financieel vlak, als voordelen voor je imago en je employer branding.

“Duurzaam handelen kan je niemand opleggen. Er moet een groot voordeel aan verbonden zijn voor zowel producent, ondernemer als eindklant. In de economie kan je niet overleven als je enkel vanuit een altruïstische ingesteldheid handelt. Er moet een win-win zijn”, aldus Paul.

Ook bij Covestro merken ze een duidelijke bewustwording op bij verschillende partijen in de markt, al hebben ze minder contact met de eindconsument.

“We zijn een B2B onderneming. Dat betekent dat we vooral luisteren naar de noden van onze klanten, die op hun beurt luisteren naar hun klanten. Het valt ons op dat de hele ketting meer en meer in duurzame termen denkt. Ikea bijvoorbeeld zoekt elke dag naar producten met een kleine CO2-afdruk. Want dat is wat hun klanten verwachten. De groene generatie stelt zulke eisen. Het is aan ons om daar op in te spelen ”, volgt Georg aan.

Design for recyclability, als voorbeeld van collectief circulair handelen
Covestro helpt z’n klanten om al tijdens de R&D-fase na te denken over de circulaire mogelijkheden van hun basisgrondstoffen. Hoe kunnen we een product maken met een kleine complexiteit wanneer het terugkomt bij de oorspronkelijke producent? Daar biedt een gespecialiseerd team binnen Covestro antwoord op. Eindproducten ontwerpen voor maximaal recyclen is het ultieme doel.

CO2-uitstoot houdt velen van ons wakker. Bedrijven, overheden en consumenten zijn zich bewust van onze stijgende telling van ppm (parts per milion), die momenteel op zo’n 418 ppm staat. Dat aantal is fors gestegen sinds 1937. Toen stond de teller nog op 210 ppm. Pioniers zoeken oplossingen in de reductie van fossiele brandstoffen, planten van bomen…. Maar Covestro zag een opportuniteit om een katalysator te vinden die CO2 als grondstof inzet in de productie van polyolen, een materiaal dat onder meer gebruikt wordt voor matrassen.

En wat blijkt? CO2 krijgt in de vorm van polyolen ineens een waaier aan toepassingen. Een greep uit deze mogelijkheden: matrassen - ondervloeren voor sportterreinen - elastische textielvezels voor bijvoorbeeld sokken - sportschoenen - onderdelen voor auto-interieurs (o.a. dak- en zetelbekleding, deurpanelen en armsteunen)- isolatiepanelen voor de woningbouw

Het kostte Covestro 15 jaar om dit resultaat neer te zetten. CO2 is een inerte molecule die niet reageert. Geen evidentie om hier een reactie uit te lokken. Maar met de hulp van de Universiteit van Aken slaagde Covestro erin en intussen draait in Duitsland al enkele jaren de eerste productie-installatie waarbij pure CO2 als grondstof wordt ingezet voor de productie van polyolen. We zijn benieuwd hoeveel huizen we gaan isoleren met CO2. Het is perfect mogelijk! “Als dit grootschalig zou lukken, dan kunnen we onze visie echt waarmaken, zijnde onze wereld tot een betere plek maken”, vult Georg aan.

Carbon4Pur
Covestro is dus al aan de slag met pure CO2 als grondstof en wou weten of hetzelfde zou lukken met CO2 uit verbrandingsprocessen. Het bedrijf leidde gedurende de voorbije 3 jaar een Europees onderzoek naar de mogelijkheid om rookgassen uit de staalindustrie te zuiveren, capteren en opnieuw in te zetten in de economie. De vraag was: kunnen we uit deze gezuiverde stromen van koolstofmonoxide en koolstofdioxide ook polyolen voor bijvoorbeeld woningisolatie maken?

De rookgassen werden gecapteerd bij Arcelormittal- Universiteit Gent zorgde voor het zuiveringsproces - Covestro produceerde uit de stroom van koolstofmonoxide en koolstofdioxide een polyol - Recticel produceerde op basis van dit polyol isolatiepanelen op basis van CO2 En wat blijkt?

Plastic is en blijft noodzakelijk bij de productie van bepaalde producten. Denk maar aan je telefoon, aan verpakking voor voedsel… Er zijn niet altijd meer ecologische alternatieven op de markt. “Plastic, correct verwerkt, is ook geen gevaar voor het milieu. Zolang er wordt gerecycleerd, kunnen de producten perfect in een circulair en duurzaam systeem terecht komen”, aldus Paul De Bruycker.

“Onze producten zijn zogenaamde hightech plastics en horen niet onder de noemer wegwerp plastic. Ze worden gebruikt in toepassingen die ettelijke jaren in gebruik zijn zoals woningisolatie, matrassen en meubelstoffering, elektrische voertuigen en oplaadpalen en in de bouwsector. Er bestaan meer dan 300 soorten plastic. Deze selectief inzamelen is geen gemakkelijke opdracht. Maar eens we dat kunnen realiseren, kunnen we ze ook zeker recycleren”, zegt Georg.

De derde optie is een wereldprimeur. Dankzij de innovatie van Indaver zal het binnenkort mogelijk zijn om plastic volledig te ontleden naar alle basisbestanddelen van het product. Die basisdeeltjes kunnen zo opnieuw gebruikt worden in een productieproces.

Aan de basis van een circulaire economie ligt een samenwerkingsverband tussen bedrijven, de overheid en de eindklant. De haven is een ideale ontmoetingsplaats voor bedrijven die niet in termen van ‘afval’ denken maar ‘herbruikbare grondstoffen’. Het ideaal zou zijn dat alle onderneming in de haven van Antwerpen de handen in elkaar slaan en netwerken over de mogelijkheden van hun eigen ‘afval’. Samen voor een circulaire hub!